“Dusa kaybat na ning alang-anggang kamatayan Malambat nang makapampan anting marok a biru alang balungus a pepasagakgak o matang pepatangis…
Subali king malintwang-lintwang a tapat a talasuyu a makatiman parati anting ibat mengan a asung gubat.
Aspak a pusu ning mete pusang palibut magkumwa-kumwari anting tune pamalsinta kabang ala namang agyang kapurit mang dalise panamdam o ambisna bakas namu niti… a metagmu king kakilub-kiluban ning maligamgam a datukanan yelu.
Makananu yang maging pusu ning masalaping mapagkalunus ing palatimang pulubi anti keng mabanding magbabaliwas?
Makagayak yang singputi ning nyebing piblas king kalabingadwang bulan sumangid ning kule-ange makabang imalan ning babaylan…
bubungit anting asna kabanayad a salingalngal ning pabasuk apalit.
Sisirut nang anting baligo ing mangaplas a panimanman ning metung a bina-kasasal a dayung ibat king Paroba anting palibut a e maniglo king sariling bale o disnan namung sukulan…
Kalawangang tanikala ning matamle dimlang timan binang makamate king malaram a payasu!
Nanu ing makapapangan king malalam a danup ayni?
Mekad metung a alang-anggang terak babo ning mkilalagablab a dapug karing walung suluk ning bulwagang asupri o ing miparanun a kapagmasusyan king aldo ning pamanukum ngara pin,
Anti king kapagmasuyan karing sadyang-akilala nang makasalbag a abu!
Ing sukab a kamatayan daratang anting mitubud a talapangabus karing pamagpaldas ding kata-katang pinanari king kaleldo a sislag asna kasala karing mangataram a pangil ding manyipsip daya.
Mayap a bengi, iti na sana ing pamun mung pangwakas… Kakalugurang Ginung Sisne!
“Mikelangan a Dalit Pamun” (Reluctant Swan Song), Amended
~Miguel Serrano | Ka-27 ning Eneru, Banwang 2006
***
Labing-walung kauran at panaun ning dimla na ing asna kalagwang milabas. Milabas anting angin amyam a lakwas dirimla nung kapilan mu papansingan. Ing kawatasang milikas at mesusug metung neng baintau o dalaga nung mung misapwak yang anting bingut ibat king atsan ning indu na.
Miwaglit ne king panalala ning talasulat iti, dapot ngening meyakit yang pasibayu—daig ne pa ing sulang kabud namu linto king lumang baul a ngeni pa mu naman mibusni manibat inyang banwang misulat ya ing mesambitlang kawatasan. Makapanglalag ya laman king pagkalub nang sasal agya mang malambat ne mu namang e susulat kawatasan ing makikudta. Pane neng agi panimanman.
Milabas ing mag-adwa nang pulung banwa at ngeni meyakit ya, Mengaylangan mapilang susug a amanu ban’ting-upayang ibayu ne ing kawatasang piglipasan na na ning panaun. Dakal na pamagbayu ing milabas. Ating makakayap at atin mu namang makakarok anting sangkap na ning bayung balita.
***
Masaya, masaplala at makalam a Aldobeytan king kanakung kakayalung bingut kami pa, akakaluguran at aka-kumpari—Dan S. Garcia. Ing sakit mu pin ala na ka keti king pansaguling labwad. Nu ka man miras kakaluguran, sana apilasa mu pa ing kabaldugan ning payabut ku keka. ***
Dake Talabaldugan
• minula – meging mapula o malabug, mepula o melabug. English: went or got blurry, bleary, fuzzy, foggy, muzzy, indistinct. Alimbawa king pamangamit: “Inyang miyasukan keng bubusuk a lulutu nang lagang kamuti ing salamin keng kilwal kanita megumpisang minula ing panakit ku.”
• minulam – migulam, ginawang ulam. English: used something edible as viand, commisarriat, provender. Alimbawa king pamangamit: “Alang aliwang minulam ketang tokwang melakwan keng pipanderangan nung e ing asna katako siping nang bale Indang Uson a awsan dang Tanung Dungus.”
• minulas – migulas, ginawang ulas, ginamit keng ulas. English: used something as blanket, cloak or shroud. Alimbawa king pamangamit: “Ala lang balung minulas kareng katubale mi keng tabing a malutu nung e ing mailig magkulubut a paungnakan nang Ising.”
• minuli – mibalik, mibalik keng sadyang pibale-bale, balen o nanu mang penibatan. English: went or returned home hometown or one’s former residence. Alimbawa king pamangamit: “Ngeni ya pa minuli keng bale matwa deng kapatad kung manintunan keng Dau a malapitmu king Sampernadu.”
***
DIPARAN, KASEBYAN at KABALDUGAN
Maralas dang sasabyan da reng kabalen ing antini: “Masikan ya puli”. Ing katlung amanu malagad yang magagamit kareng mipagsalitang kabalen at nung dandaman ya man mekad a lang makibalu nung nanu ing buri nang sabyan o kabaldugan na. Lakwas yang maralas madarandam kareng mitatalamitan a kabalen malagad nang magagamit a ing amanung“memuli” a mekwa keng uyat amanung “puli”.
Kabaldugan: Ing buri nang sabyan ning masikan ya puli ya pin ing masikan ya aman keng gawi o panugali, at pati na itsura ing ninu man at ikwa na iti o a pulyan na iti keraklan keng pengari na at ing kasebyang ini alus ala yang pamiyaliwa keng “luksu nung biserung kambing ing gayndu ya mu rin.”
***
MIKANLAPIT at MISUGLUNG KABALDUGANG AMANU
• magbatingulngul – gulasyo ding asu lalu na neng kapitangan bengi a pikakatakutan da reng e mu ditak neng bala da ating e mayap a kabaldugan iti.
• kakaung – gulisak ning asu lalu na neng mimwa la.
• kakaingking – maynang gulisak a padaing ning asung menasakit mabinit.
• daraing – darandaman kareng manasakit, magkasakit o masakit lub a tau kabang magkasakit yang mibabata.
• mumungul – maynang daing ning asung menasakit mabinit.
• tutulauk – ing gulisak o kaynge gagawan da reng tandang lakwas na neng munag o galingaldo malapit na ing munag.
• magpalpatuk – ing gulisak o kaynge gagawan da reng manuk.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king muirbiliuqeitpo@gmail.com mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.
