Ang mga kamakailang pambansang isyu tungkol sa paggamit ng mga confidential funds ng Office of the Vice President (OVP) at Department of Education (DepEd) ay nagdulot ng malawakang kontrobersiya. Sa isang shocking na pagdinig ng House Committee on Good Government and Public Accountability, naglabasan ang mga isyung nag-uugnay sa mga maling paggamit, pekeng dokumento, at hindi maipaliwanag na mga transaksyon na may kinalaman sa mga pondo ng bayan. Ang mga pahayag at testimonya mula sa mga opisyal at eksperto ay nagsiwalat ng mga galawang kriminal na tila isinagawa ng mga taong nasa likod ng pag-allocate at paggastos ng mga confidential funds na hindi alam ng nakararami.
Isang Kriminal na Sistema ng Pondo
Ayon sa mga pagsisiwalat sa nasabing pagdinig, ang mga confidential funds na ibinigay sa OVP at DepEd ay tila naipon at naipon lang sa mga duffel bag, isang nakakagimbal na detalyeng ibinahagi ng mga bank officials. Ang mga pondo na ito, na naunang pinagtibay sa pamamagitan ng mga pekeng dokumento at hindi makatarungang paggamit ng mga pirma, ay hindi malinaw kung paano ginugol o kung saan napunta. Ayon sa mga testimonya, ang mga dokumentong ipinasa ng OVP at DepEd sa Commission on Audit (COA) ay may maling mga petsa, hindi wastong mga signatoryo, at iba pang mga teknikal na pagkakamali na nagsisilbing patunay na ang mga pondo ay hindi tapat na ipinamamahagi o pinangangasiwaan.
Dahil dito, umabot na sa puntong ipinahayag ni Heidi Mendoza, isang dating COA commissioner at kilalang eksperto sa mga isyu ng pamamahala ng pondo, na ang paglalaan ng confidential funds sa mga ahensiyang ito ay hindi lamang kahina-hinala, kundi itinuturing na ilegal. Ayon kay Mendoza, ang mga pondo para sa OVP at DepEd ay hindi kailanman akma sa kanilang mandato at hindi talaga kailangan para sa operasyon ng mga ahensiya, na masyadong nakatuon sa mga operasyon ng edukasyon at administrasyon ng bise presidente.
Pagkakakilanlan ng Pondo: Sinungaling na Pagpirma at Pag-deduct
Isa sa mga pinakamabigat na revelations sa mga pagdinig ay ang natuklasang koneksyon ng parehong tao sa mga pondo ng OVP at DepEd. Sa isang partikular na insidente, lumabas na isang tao lamang ang tumanggap at nagsagawa ng mga transaksyon para sa parehong ahensiya gamit ang magkaibang mga pirma. Ang mga pirma na ginamit ay hindi naayon sa mga tunay na awtorisadong signatoryo, na nagpapakita ng pandaraya at hindi tamang pamamahala ng mga pondo ng bayan. Ito ay isang malinaw na indikasyon ng pagnanakaw at pekeng dokumentasyon na may layuning mapanatili ang isang kriminal na sistema sa likod ng mga pondo ng gobyerno.
Hindi rin nakaligtas sa pagdinig ang pagtukoy sa isang hindi kilalang signatoryo sa mga dokumento, na wala sa mga talaan ng gobyerno at hindi maaaring magpaliwanag kung paano siya naging bahagi ng mga transaksyon. Pinipilit ng mga eksperto at opisyal ng COA na tuklasin ang kabuuang epekto ng mga pekeng dokumentong ito sa transparency at accountability ng pamahalaan, at paano ito nagbigay daan sa isang malalim na sistema ng katiwalian.
Insentibo para sa Mga Tagapagbalita
Samantalang binibigyang-diin ang mga pagkukulang sa sistema ng pag-audit at mga paglabag sa batas, isang misteryosong insentibo ang naipahayag na may kinalaman sa mga informants na nagbibigay ng impormasyon ukol sa mga pondo. Si Mary Grace Piattos, isang indibidwal na may kaugnayan sa isyung ito, ay nag-alok ng isang P1 milyon na gantimpala para sa sinumang makakapagbigay ng impormasyon patungkol sa mga transaksyon ng mga pondo sa OVP at DepEd. Ang alok ng gantimpala ay naglalayong pasiglahin ang mga tao na magtangkang magsalita at ibunyag ang mga hindi tapat na gawain na nag-uugnay sa dalawang ahensiya.
Kasama na rito ang pagsisiwalat na maraming mga pondo ang nauurong sa mga hindi tamang kamay sa kabila ng mga mahigpit na regulasyon, at ito ay isang pangyayari na nangyayari sa likod ng mga mata ng nakararami. Ang pagkakaroon ng gantimpalang ito ay nagpapaalala na sa kabila ng malalaking insidente ng katiwalian, may mga tao pa rin na handang magsalita upang ipakita ang katotohanan at makatulong na iwaksi ang maling sistema.
Ang Paghahati ng Pananagutan at Accountability
Sa kabila ng mga pagsisiwalat na ito, may mga naninindigan na dapat ng itigil ang pagbibigay ng confidential funds sa mga ahensiya tulad ng OVP at DepEd. Ayon kay Heidi Mendoza, ito ay isang hakbang na magpapaigting sa transparency at accountability sa mga institusyong pampubliko. Ang mga pondo na hindi nasusubaybayan ng maayos ay nagiging ugat ng mga krimen at pagkawala ng tiwala sa gobyerno.
Sa mga susunod na linggo, inaasahan na magkakaroon pa ng masusing imbestigasyon ukol sa mga pondo ng OVP at DepEd. Dapat matukoy kung sino-sino ang mga responsable sa maling paggastos at pamamahagi ng pondo ng bayan at kung paano nila ito ginamit para sa pansariling kapakinabangan. Tinutukoy ng mga eksperto na isang malawakang reporma sa mga sistema ng pag-audit at pamamahala ng pondo ang kinakailangan upang maiwasan ang ganitong uri ng mga galawang kriminal sa hinaharap.
Sa kasalukuyan, ang mga pondo ng bayan ay patuloy na pinagmumulan ng mga isyu at kontrobersiya na hindi dapat hayaan na malusutan. Tanging sa pamamagitan ng malinaw na pamamahala, accountability, at pagtutok sa mga tunay na layunin ng mga pondo ng bayan, makakamtan ang mas tapat at malinis na gobyerno na magsisilbi sa interes ng nakararami.
